بعثت یونس از شکم ماهی!

بعثت یونس از شکم ماهی!

نکتۀ ظریفی در داستان یونس (ع) در شکم ماهی وجود دارد که حائز تامل و تعمق می باشد .

فالتقمه الحوت و هوملیم فلولا انه کان من المسبحین للبث فی بطنه الی یوم یبعثون 

الصافات - 142 ، 143

آنگاه ماهی بزرگی او را بلعید در حالیکه مستحق سرزنش بود . و اگر از تسبیح گویندگان نبود ، تا روز مبعوث شدن در شکم ماهی باقی می ماند!

شکل آیه تصویر خاصی را نشان می دهد . گوئی که اگر تسبیح و ثناگوئی یونس (ع) نبود خداوند او را تا 
" روز قیامت " در شکم ماهی قرار می داد . در اینجا بنظر مناسبتر می بود که می گفت مثلا : 

للبث فی بطنه حتی الموت 

یعنی در شکم ماهی می ماند تا بمیرد!

اما در آیه بطورعجیب و جالبی بدون اشاره به " مرگ " ، از آن می گذرد و ناگهان به « یوم یبعثون » می رسد . علیرغم آنکه « یوم یبعثون » پس از « موت » رخ می دهد :

 ثم انکم من بعد ذلک لمیتون ثم انکم یوم القیمه تبعثون 

المومنون - 15 ، 16

بنا بر این عبارت « یوم یبعثون » در آیۀ مورد بحث قائدتا و طبیعتا متضمن « موت » هم هست و در عین حال اشاره به " زنده شدن " و " حیات دوباره " . در نتیجه اگر می گفت:

للبث فی بطنه حتی الموت

تصویر " مُردن " در " شکم ماهی " را می دهد . و اگر می گفت:

للبث فی بطنه الی یوم القیمه 

تصویر " زنده ماندن " در " شکم ماهی " را  تا " روز قیامت " می دهد . ولی

للبث فی بطنه الی یوم یبعثون

تصویر " زنده شدن دوباره " را می دهد .

همچنین بر طبق آیات:

و قالوا ا اذا کنا عظاما و رفاتا ا انا لمبعوثون خلقا جدیدا اولم یروا ان الله الذی خلق السموات و الارض قادر علی ان یخلق مثلهم

اسراء - 98 ، 99

و " بعثت " در واقع " خلقت جدید " اما همانند " خلقت اول " است :« یخلق مثلهم » . یعنی :

 للبث فی بطنه الی یوم یخلق مثله

در اینصورت آن تصویر " آفریده شدن دوباره " را می دهد !

پس اگر خداوند یونس (ع) را نجات نمی داد ، وی در شکم ماهی می میرد و در زمان بعثت دوباره در بدن جدیدی آفریده می شد . به عبارت دیگر خروج یونس (ع) از شکم ماهی عملا در شکل آفرینش دوبارۀ او در بدن جدیدی می بود! چنانکه قرآن می گوید:

و ان الله یبعث من فی القبور

الحج - 7

یعنی در واقع شکم ماهی ، قبر یونس (ع) می گردید . اما چنانکه مفصلا توضیح داده شد ، باستناد آیات ذیل:

انا لمبعوثون خلقا جدیدا...یخلق مثلهم

اسراء - 98 ، 99

و " بعثت مُردگان " بمعنی " خلقت جدید " همانند " خلقت اول " است . بنا بر این :

و ان الله یخلق جدید من فی القبور

الحج - 7

به همین خاطر نگفت :

للبث فی بطنه الی یوم القیمه

 زیرا " بعثت " مناسب « للبث فی بطنه » می باشد تا تصویری از " رهائی از زندان شکم ماهی " دهد . یا تصویری از " شکم ماهی " همچون " قبر " دهد . 

اما توصیف قرآن به « للبث فی بطنه الی یوم یبعثون » بسیارعجیب وعمیق است . شگفت انگیز بودن آن در ربط بین « بطنه » و « یوم یبعثون » می باشد! برای روشن شدن ابتداء این دو عبارت قرآنی را مقایسه می کنیم:

الف - برزخ الی یوم یبعثون

ب -   بطنه الی یوم یبعثون 

در آیۀ (الف) " عالم روحی برزخ " که عالم ماورای دنیاست به « یوم یبعثون » ربط داده شده که ربط کاملا منطقی در قرآن است . اما در آیۀ (ب) « بطنه الی یوم یبعثون » شکم ماهی « بطنه » بعنوان " جزئی " از " عالم مادی دنیا " به « یوم یبعثون » ربط پیدا می کند ! 

همانطور که " بعثت " در " عالم روحی برزخ " رخ نمی دهد بلکه در عالمی خارج از آن عالم خواهد بود ، همینطورهم " بعثت " در " شکم ماهی " نیز بوقوع نمی پیوندد بلکه در محیطی خارج از آن می باشد . پس با توجه به ربط « بطنه » به « یوم یبعثون » وقوع  " بعثت " که نتیجۀ آن بیرون رفتن از شکم ماهی است باید در همین " عالم مادی دنیا " باشد تا اصولا ربط مناسبی و معنی صحیحی داشته باشد . 

بنا بر این می توان از این آیه بدست آورد که « یوم یبعثون » در همین عالم طبیعت مادی دنیای فعلی رخ خواهد داد . زیرا اگر" عالم بعثت " عالمی غیر از همین " عالم دنیا " می بود در اینصورت مناسبتر بود که می گفت: 

للبث فی بطنه حتی الموت

چرا که آن " عالم بعثت " دیگر ربطی به بودن در " شکم ماهی " را ندارد .

حاصل سخن اینکه بعثت مُردگان در روز قیامت در همین حیات دنیوی خواهد بود! 

اما دقت کنید که « الی یوم یبعثون » در آیه موضوع " مدت زمان " نیست . زمان وقوع بعثت چه بسیار طولانی باشد و چه بسیار اندک ربطی به " ساعت طبیعت " ندارد . آنچه قرآن به آن اهمیت و توجه داده همین " ساعت طبیعت " است و آن " هرموقعی " که " تحولی در طبیعت " رخ دهد می باشد :

للبث فی بطنه الی یوم یبعثون . الصافات - 143

لبثتم فی کتاب الله الی یوم البعث . الروم - 56

و مراد از « کتاب الله » همان " نظام آفرینش " می باشد . پس هر موقع و زمانی که آفرینش جدید تحقق یابد آن " زمان بعثت " است . نه اینکه در یک  " روز معین " همۀ مُردگان با هم زنده می شوند:

و یوم تقوم الساعه یقسم المجرمون ما لبثوا غیر ساعه کذلک کانوا یوفکون و قال الذین اوتواالعلم و الایمان لقد لبثتم فی کتاب الله الی یوم البعث فهذا یوم البعث 

الروم - 55,56